1. शैक्षणिक तंत्रविज्ञान – अर्थ व स्वरूप :
प्रास्ताविक; शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाची ऐतिहासिक पार्श्वभूमी, भारतातील स्थिती, शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाचा अर्थ व व्याख्या, शिक्षणातील तंत्रविज्ञान, शिक्षणाचे तंत्रविज्ञान, शैक्षणिक तंत्रविज्ञान; शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाचे उपागम – हार्डवेअर ॲप्रोच, सॉफ्टवेअर ॲप्रोच, अनुदेश उपागम, वर्णन उपागम; शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाची उद्दिष्टे – दूरगामी उद्दिष्टे, शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाची विशिष्ट उद्दिष्टे; शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाची व्याप्ती, भारतासारख्या राष्ट्रात शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाचे महत्त्व, शैक्षणिक तंत्रविज्ञान व शिक्षकाची भूमिका, शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाच्या मर्यादा; स्वाध्याय.

2. शैक्षणिक तंत्रविज्ञानाची विविध रूपे :
प्रास्ताविक; अनुदेश तंत्रविज्ञान – अनुदेश तंत्रविज्ञानाची गृहीतके, अनुदेश तंत्रविज्ञानाची वैशिष्ट्ये, अनुदेश तंत्रविज्ञानाची व्याप्ती; अध्यापन तंत्रविज्ञान – अध्यापन तंत्रविज्ञानाची गृहीतके, अध्यापन तंत्रविज्ञानाचा आशय व व्याप्ती, अध्यापन तंत्रविज्ञानाची वैशिष्ट्ये; वर्तनवादी तंत्रविज्ञानाची वैशिष्ट्ये; माध्यम तंत्रविज्ञान – माध्यम म्हणजे काय?, माध्यमाची निवड, माध्यमाची वैशिष्ट्ये, माध्यमांचे वर्गीकरण, बहुमाध्यम संपुट, बहुमाध्यम संपुटे वापरण्याचे फायदे, माध्यमांचा उपयोग, माध्यमाचा उपयोग पाठात कोठे करता येईल?; स्वाध्याय.

3. अध्यापनाची संकल्पना :
प्रास्ताविक; अध्यापन : अर्थ व स्वरूप, अध्यापनाची उद्दिष्टे, अध्यापनाचे प्रकार, अध्यापनाची संरचना, अध्यापनाच्या अवस्था, अध्यापन व अध्ययन परस्परसंबंध, अध्ययनस्थिती हाच अध्यापनाचा पाया, अध्ययन तत्त्वे व अध्यापन तत्त्वे, शिक्षण आंतरक्रियात्मक क्षेत्रे; स्वाध्याय.

4. अध्यापन नियोजन :
प्रास्ताविक; उद्दिष्टे – शैक्षणिक उद्दिष्टाचे श्रेणीबद्ध वर्गीकरण, उद्दिष्टांची स्पष्टीकरणे; आशय – आशयाचे घटक; अध्ययन अनुभव, अध्यापनाच्या पद्धती व कार्यनीती, व्यक्ती व साधने, भौतिक सुविधा, मूल्यमापन; स्वाध्याय.

5. संप्रेषण :
प्रास्ताविक; संप्रेषण अर्थ व व्याख्या, संप्रेषण प्रक्रियेचे स्वरूप व विकास; संप्रेषणाची प्रतिमाने – शॅनन व व्हीव्हर यांचे संप्रेषण प्रतिमान, श्रॅमचे संप्रेषण प्रतिमान, न्यूकोंबचे संप्रेषण प्रतिमान; संप्रेषण प्रक्रियेतील विविध घटक, संप्रेषण प्रक्रियेतील अडथळे, संप्रेषणाचे विविध प्रकार, संप्रेषणाचे विविध मार्ग, वर्गात चालणारे संप्रेषण, वर्गातील संप्रेषण प्रभावी होण्यासाठी घ्यावयाची दक्षता; स्वाध्याय.

6. आंतरक्रिया विश्लेषण :
प्रास्ताविक; अर्थ व स्वरूप – बेले यांचे आंतरक्रिया प्रक्रियेचे वर्ग, निरीक्षण परिशिष्ट व नोंद; फ्लँडर्सची आंतरक्रिया विश्लेषण प्रणाली – फ्लँडर्स आंतरक्रिया विश्लेषणातील वर्तनप्रकारांची वर्गवारी, निरीक्षण्ा पद्धती, निरीक्षण आव्यूव्हाचा अन्वय, निरीक्षकाने घ्यावयाची दक्षता व पाळावयाचे नियम, फ्लँडर्सच्या आंतरक्रिया विश्लेषणाचे फायदे, फ्लँडर्स आंतरक्रिया विश्लेषणाच्या मर्यादा; शाब्दिक आंतरक्रिया वर्गप्रणाली; स्वाध्याय.

7. प्रणाली उपागम व अनुदेशन प्रणाली संरचना :
प्रास्ताविक; प्रणाली उपागमाचा अर्थ, प्रणाली उपागमाची वैशिष्ट्ये, प्रणाली उपागमांचे आधारभूत विचारप्रवाह, प्रणाली उपागमाची गृहीतके, प्रणाली उपागमातील पायऱ्या, वर्गाध्यापनासाठी प्रणाली उपागम, शालेय शिक्षणामध्ये प्रणाली उपागम, अनुदेशन प्रणाली संरचना, प्रणाली उपागमाचे फायदे; स्वाध्याय.

8. अध्यापनाची प्रतिमाने :
प्रास्ताविक; अध्यापनाची प्रतिमाने म्हणजे काय?, अध्यापन प्रतिमाने व अध्यापन पद्धती, अध्यापन प्रतिमानांची वैशिष्ट्ये, अध्यापन प्रतिमानातील गृहीतके, अध्यापन प्रतिमानांचे मूलभूत घटक; अध्यापन प्रतिमानांचे वर्गीकरण – ऐतिहासिक अध्यापन प्रतिमाने, मानसशास्त्रीय अध्यापन प्रतिमाने, शिक्षक प्रशिक्षणासाठी अध्यापन प्रतिमाने; आधुनिक अध्यापन प्रतिमाने – ज्ञान प्रक्रियाकरण प्रतिमाने, व्यक्तिगत विकास प्रतिमाने, सामाजिक आंतरक्रिया प्रतिमाने, वर्तन परिवर्तन प्रतिमाने; अग्रत संघटक प्रतिमान, संकल्पना प्राप्ती प्रतिमान, पृच्छा प्रशिक्षण प्रतिमान, प्रभुत्व अध्ययन प्रतिमान; स्वाध्याय.

9. अभिक्रमित अध्ययन :
प्रास्ताविक; पार्श्वभूमी; अभिक्रमित अध्ययनाचे मानसशास्त्रीय आधार – साधक अभिसंधान पार्श्वभूमी, अभिक्रमित अध्ययन अर्थ व स्वरूप, अभिक्रमित अध्ययनाची आधारभूत तत्त्वे, अभिक्रमित अध्ययन नमुना कार्यक्रम, अभिक्रमित अध्ययन कार्यक्रम रचनेतील प्रमुख पायऱ्या, चांगल्या कार्यक्रमाचे परीक्षण; पाठ अभिक्रमित करण्याचे विविध प्रकार – रेषीय अभिक्रम, शास्त्रीय अभिक्रम, अवरोही अभिक्रम, एगरूल अभिक्रम, रूल-एग-अभिक्रम; अभिक्रमित अध्ययनाचे फायदे, अभिक्रमित अध्ययनाची व्याप्ती, अभिक्रमित अध्ययनाच्या मर्यादा; स्वाध्याय.

10. सूक्ष्म अध्यापन :
प्रास्ताविक; सूक्ष्म अध्यापनाचा इतिहास, सूक्ष्म अध्यापन अर्थ, सूक्ष्म अध्यापनातील गृहीत तत्त्वे, सूक्ष्म अध्यापन प्रतिमानाची वैशिष्ट्ये; सूक्ष्म अध्यापनाचे प्रमुख घटक – कौशल्याचे आदर्शीकरण, प्रत्याभरण, मांडणी, विविध कौशल्यांचे संधीकरण, सूक्ष्म अध्यापनाच्या प्रक्रियेतील विविध पायऱ्या, कौशल्यांची यादी, निरीक्षण, प्रत्याभरण, अध्यापनकाल, सूक्ष्म अध्यापनाचे फायदे; स्वाध्याय.

11. दृक्‌‍ – श्राव्य साधने :
प्रास्ताविक; ऐतिहासिक पार्श्वभूमी – दृक्‌‍-श्राव्य साधनांचे स्वरूप व वर्गीकरण – अ) दृक्‌‍ साधने : प्रक्षेपित साधने – पारदर्शी प्रक्षेपक, चित्रपट्टिका प्रक्षेपक, उर्ध्व शीर्ष प्रक्षेपक; ब) अप्रक्षेपित साधने : दृक्‌‍ साक्षरता – अप्रक्षेपित साधनांचे वर्गीकरण – आलेख, नकाशे, तक्ते, पोस्टर्स, आकृत्या, व्यंगचित्रे, छापील साहित्य; स्थिरचित्रे – सपाट चित्रे, फोटोग्राफ्स, फ्लॅश कार्डस्‌‍, फ्लिप पुस्तके, चित्रपट्टी; फलक – साधा स्थिर फलक, गुंडाळ फलक, फ्लॅनेल फलक, माहिती फलक व प्रदर्शन फलक, चुंबकीय फलक; प्रतिकृती व त्रिमिती चित्रे – प्रतिकृती, पृथ्वीचा गोल, प्रत्यक्ष वस्तू व वस्तुनमुने, मॉक-अपस्‌‍; बाहुली नाट्य; ब) श्राव्य साधने – रेडिओ – रेडिओ कार्यक्रमाचे प्रकार, रेडिओ कार्यक्रम तयार करताना घ्यावयाची दक्षता, रेडिओ कार्यक्रम ऐकविताना घ्यावयाची दक्षता; ध्वनिमुद्रक – ध्वनिमुद्रण, ध्वनिमुद्रणाचा वापर; क) दृक्‌‍ + श्राव्य साधने – प्रत्यक्ष अनुभव – शैक्षणिक सहली, शैक्षणिक प्रदर्शने, वस्तू संग्रहालये, प्रयोगदिग्दर्शन, विद्यार्थ्यांची प्रात्यक्षिके; अप्रत्यक्ष अनुभव – चलत्‌‍ चित्रपट – शैक्षणिक चित्रपटांचे महत्त्व व वैशिष्ट्ये, शैक्षणिक चित्रपटांचे प्रकार, शैक्षणिक चित्रपट दाखविताना घ्यावयाची दक्षता; दृक्‌‍-श्राव्य साधनांचे मूल्यमापन करण्याविषयीची तत्त्वे; स्वाध्याय.

12. पुनरावर्तक साधने :
प्रास्ताविक; कार्बन लेखन, टंकलेखन, स्टेन्सिल्स्‌‍, चक्रमुद्रण, हँड आऊटस्‌‍, स्पिरिट डुप्लिकेटर, इन्क डुप्लिकेटर, झेरॉक्स, रिफ्लेक्स प्रिंटींग, ब्ल्यू प्रिंट, छाया चित्रण, ध्वनिफिती, चित्रफिती व फ्लॉपी; स्वाध्याय.

13. शैक्षणिक तंत्रविज्ञान साधनांचे व्यवस्थापन :
प्रास्ताविक; व्यवस्थापनाची संकल्पना, व्यवस्थापनाचे घटक, साधनसामग्रीचे स्त्रोत, योजना लेखन, शैक्षणिक तंत्रविज्ञान कक्ष, कमी खर्चाची साधनसामग्री; स्वाध्याय.

14. शैक्षणिक दूरदर्शन :
ऐतिहासिक पार्श्वभूमी; दूरदर्शनचे शिक्षणातील महत्त्व – औपचारिक शिक्षणातील महत्त्व, अनौपचारिक शिक्षणामध्ये दूरदर्शनचा उपयोग; दूरदर्शन कार्यक्रम तयार करताना घ्यावयाची दक्षता, दूरदर्शन कार्यक्रम दाखविताना घ्यावयाची दक्षता; शैक्षणिक दूरदर्शनचे गुण, दूरदर्शन कार्यक्रमाच्या मर्यादा, बंद परिपथ दूरदर्शन, सामुदायिक अँटेना दूरदर्शन, व्हिडिओ टेपरेकॉर्डर; स्वाध्याय.

15. भाषा प्रयोगशाळा :
प्रास्ताविक; भाषा प्रयोगशाळेची गरज, भाषा प्रयोगशाळेचे स्वरूप, भाषा प्रयोगशाळेत वापरली जाणारी साधने, भाषा प्रयोगशाळेत चालणाऱ्या कार्याचे स्वरूप, भाषा प्रयोगशाळेतील कार्यपद्धती, भाषा प्रयोगशाळेतील ठळक वैशिष्ट्ये, भाषा प्रयोगशाळेचे फायदे; स्वाध्याय.

16. उदयोन्मुख अध्यापन पद्धती :
प्रास्ताविक; बुद्धिमंथन – बुद्धिमंथन पद्धतीच्या पायऱ्या, बुद्धिमंथन पद्धतीचे स्वरूप, दक्षता; अभिरूप अध्यापन पद्धती – प्रसंगप्रक्रिया, केस मेथड – केस कशी तयार करतात – केस मेथडची वैशिष्ट्ये – केस मेथड उपयोगांसाठी मार्गदर्शन तत्त्वे, भूमिकाभिनय पद्धती – भूमिकाभिनय पद्धतीचे फायदे-मर्यादा; स्वाध्याय समूह – प्राधान्यक्रमित स्वाध्याय, कृती कोडी – कृती कोड्याचे फायदे-मर्यादा; अभिरूप खेळ – अभिरूप खेळाच्या मर्यादा, अभिरूप पद्धतीच्या वापरामध्ये शिक्षकाची भूमिका; स्वाध्याय.

17. संगणकाची ओळख व संगणकाचा उपयोग :
ऐतिहासिक पार्श्वभूमी; इनपुट उपकरणे, आऊट पुट उपकरणे, मध्यवर्ती प्रक्रियाकरण केंद्र, नियंत्रण कक्ष, संगणकाची स्मृती व तिचे प्रकार, द्विमान पद्धती, कळ फलकावरील काही प्रमुख कळींचे कार्य, संगणकाच्या भाषा; शिक्षण क्षेत्रात संगणकाचा उपयोग – शैक्षणिक व्यवस्थापनामध्ये संगणक, अध्यापनामध्ये संगणक – अनुदेशासाठी संगणकाची मदत – संगणकाच्या साहाय्याने अनुदेश, शैक्षणिक संशोधनासाठी संगणक, संगणक प्रशिक्षणासाठी संगणक, संगणक साक्षरता व संगणकविषयीची जाणीव; स्वाध्याय.

18. माहिती तंत्रविज्ञान :
प्रास्ताविक; संगणक उपयोजनासाठीची सॉफ्टवेअर्स – उपयोजनात्मक सॉॅफ्टवेअरची वैशिष्ट्ये; मायक्रोसॉफ्ट वर्ड – वर्ड कसे सुरू करावे, वर्डमध्ये आशयाचे मुद्रण करणे, वर्ड प्रोसेसरचा वैशिष्ट्यपूर्ण उपयोग, वर्ड प्रोसेसर्समुळे होणारे फायदे, शिक्षकाला वर्ड प्रोसेसर्सचा उपयोग; मायक्रोसॉफ्ट एक्सेल – एक्सेल चालू कसे करावे, वर्कशीट, वर्कशीटमधील महत्त्वाच्या बाबी, चौकटीत गणिती प्रक्रिया, शिक्षकाच्या दृष्टीने वर्कशीटची उपयुक्तता, आलेखाचा वापर; डेटाबेस व्यवस्थापन प्रणाली – डेटाबेसची वैशिष्ट्ये, डेटाबेसचा शिक्षकाला होणारा उपयोग; पॉवर पॉईंट – पॉवर पॉईंट सुरू कसे करावे?, स्लाईडवरील मजकुराचे व्यवस्थापन व संपादन, पॉवर पॉईंटची वैशिष्ट्ये, पॉवर पॉईंटच्या मर्यादा; कोरल ड्रॉ; पेंट ब्रश – शिक्षकासाठी पेंट ब्रशची उपयुक्तता; मेलमर्ज – मेलमर्ज कसे सुरू करावे; स्वाध्याय.

19. इंटरनेट :
इंटरनेटची ओळख, इंटरनेटचा भारतातील प्रवेश, इंटरनेटसाठी आवश्यक बाबी, इंटरनेट कसे सुरू करावे?, ई-मेल सुरू कसे करावे, ई-मेलचे फायदे; वर्ल्ड वाईड वेब; सर्च टूल्स; सर्च इंजिन; वेब डिरेक्टरी; गोफर; ई कॉमर्स; चॅट रूम; इंटरनेटचे फायदे; स्वाध्याय.