मानवी भूगोल व प्रात्यक्षिके
Human Geography and Practicals
Authors:
ISBN:
₹110.00
- DESCRIPTION
- INDEX
मानवी भूगोल म्हणजे मानवाच्या आणि त्याच्या पर्यावरणाच्या आंतरसंबंधांचा अभ्यास. या शाखेचे मुख्य उद्दिष्ट मानव आणि निसर्ग यांच्यातील परस्पर संबंध समजून घेणे आहे, जेणेकरून मानवी विकास आणि जीवनशैलीवर त्याचा कसा प्रभाव पडतो हे स्पष्ट होईल.
मानवी भूगोलाचा अभ्यास करताना, मानव व निसर्ग यांच्यातील विविध घटकांची समज घेतली जाते. मानवी जीवनशैली, रोजगार, समाजव्यवस्था आणि संस्कृती यामध्ये जैविक, भौगोलिक आणि सामाजिक घटकांची महत्त्वपूर्ण भूमिका असते. पर्यावरणाशी मानवी समायोजनामुळे पृथ्वीवर मानवी अस्तित्व टिकून राहिले आहे, तसेच विविध प्रकारच्या पर्यावरणामुळे मानवाचा जीवनशैलीत विविधता येते.
मानवी भूगोल पृथ्वीवरील विविध प्रदेशांतील सामाजिक, सांस्कृतिक, आर्थिक आणि भौगोलिक भिन्नता समजून घेते. यामध्ये शारीरिक ठेवण, पोषाख, चालीरिती, रूढी, परंपरा आणि मानवाच्या जीवनशैलीच्या वैशिष्ट्यांचा अभ्यास केला जातो. पर्यावरणीय घटकांच्या प्रभावामुळे मानवाची जीवनशैली आणि संस्कृती विकसित होतात, ज्यामुळे विविधतेला महत्त्व दिले जाते.
मानवी भूगोलाचा अभ्यास केल्याने आपल्याला मानव आणि निसर्ग यांच्यातील सुसंवाद समजून घेता येतो, जो मानवाच्या अस्तित्वासाठी अत्यंत आवश्यक आहे.
विभाग-अ : मानवी भूगोल
1. मानवी भूगोलाची ओळख
(Introduction to Human Geography)
1.1 मानवी भूगोलाची व्याख्या व अर्थ
(Meaning and definition of Human Geography)
1.2 मानवी भूगोलाचे स्वरूप व व्याप्ती
(Nature and Scope of Human Geography)
1.3 मानवी भूगोलाच्या शाखा व महत्व
(Branches and importance of Human Geography)
2. लोकसंख्या व वस्ती
(Population and Settlement)
2.1 लोकसंख्या वितरणावर परिणाम करणारे घटक
(Factors affecting on distribution of population)
2.2 भारतातील लोकसंख्येची संरचना: लिंग रचना व साक्षरता
(Composition of Indian population: Gender and Literacy)
2.3 लोकसंख्या संक्रमणाचा सिध्दांत
(Theory of Demographic Transition)
2.4 ग्रामीण वस्त्यांचे प्रकार व आकृतीबंध
(Types and pattern of rural settlement)
3. शेती
(Agriculture)
3.1 शेतीचे प्रकार (सखोल उदरनिर्वाहाची शेती)
(Types of Agriculture : Intensive Subsistence)
3.2 शेतीवर परिणाम करणारे घटक
(Factors Affecting Indian Agriculture)
3.3 भारतीय शेतीच्या समस्या
(Problems of Indian Agriculture)
विभाग-ब : प्रात्याक्षिके
1. लोकसंख्या
(Population)
अ. वय व लिंग रचनेचा मनोरा
(Age Sex Pyramid)
ब. अवलंबता गुणोत्तर
(Dependency Ratio)
क. अर्भक मृत्यूदर
(Infant Mortality Ratio)
ड. लोकसंख्या वाढीचा दर
(Population Growth Rate)
2. वसाहत
(Settlement)
अ. श्रेणी आकार नियम
(Rank Size Rule)
ब. समीप सानिध्य निर्देशांक
(Nearest Neighbor Index)
3. शेती
(Agriculture)
अ. विव्हर यांची पिक संगती किंवा पिकांचे सहचार्य पद्धती
(Weaver’s Crop Combination Method)
ब. भाटीया यांची पीक विविधता पद्धती
(Bhatia’s Crop Diversification Method)
Related products
-
पर्यटन भूगोल
₹225.00 -
पर्यावरण अध्ययन
₹375.00